Kaolin veya diyer adıyla Kaolen ,Bir kil gurubu mineralidir ve seramik sır ve body yapımında yaygın olrak kullanılır.Genel olarak yüzdürücü ,mukavemet artırıcı ve alumina kaynağı olarak kullanılır.
Kaolenler kalitesini belirleyen özellikler öncelikle kaolinin içerisinde bulunan safsızlıklar ,demir,titan ve kükürt oranın düşük olması ,yüzdürücü özelliği ,döküm özelliği ve Alumina oranın yüksek olması diyebiliriz .
Hobi seramik sektöründe çamur yapımında Kaolinin özelliğine göre ve reçetedeki kil oranına göre %10 ile %40 arasında kullanılmaktadır .Çamur reçetesinde kullanılan Kaolin, maliyetten dolayı yerel kaolinler (AL2O3 oranı %14-26 arası) tercih edilmektedir .Bunlar başlıca Düvertepe,Şapçı,Mazardere,Bilecik,Uşak,Çanakkale yöresi kaolinleridir.Bu kaolinler kayaç formunda oldukları için kırıcıdan geçirililerek 10 mm altında değirmene ilave edilir.
Düvertepe ve Şapçı bölgesi kaolinlerin yapılarında kükürt olduğu için ,kaolin alırkan buna dikkat etmek gerekir aksi taktirde
üretim esnasında sır hatalarına sebeb olabilmektedir.
Seramik sırlarında kullanılan kaolin ,mutlaka süzülmüş (makarna) kaolin olmalıdır.Bunun nedeni Kaolin yapısında bulunan organik malzemelerin süzülerek yapıdan uzaklaştırılarak daha saf ve temiz bir ürün haline getirilme işlemidir.
Kaolinin süzme işlemi ;Çöktürme havuzlarında karıştırılarak ve değişik çaplardaki eleklerden geçirilerek içerisindeki kum ve organik malzemelerin uzaklaştırılmasıdır.Bu işlem aynı zamanda kaolin içindeki Al2O3 oranınıda yükseltmektedir.Sır yapımında kullanılan kaolinin Al2O3 oranı %34-37 arasında olması tercih edlir.
Kaolin İçerisindeki Al2O3 oranı ,sır yüzeyinin düzgünlüğü,sırın ergime derecesini yükseltmesi ve genleşme katsayısını düşürerek sır çatlmasını engeller.
Ama sır recetesinde kullanılan kaolinin ana amaçı ,sırın bekleme ve aplikasyon esnasında çökmesini önlemek ve fritli sırlarda değirmende öğütme esnasında çalkalanma özelliğini sağlamasıdır. Aksi taktirde frit ağır bir malzeme olduğu için öğütmede problem çıkar.
Fritli Sırlarda Kaolin oranı %6-10 arasında kullanıcının isteğine göre değişir.Burada az veya çok kullanılmasının artıları ve eksileri vardır .
Eğer Kaolin oranı düşük kullanılırsa ;
-Yüzey daha parlak olur( nedeni kaolinden gelen matlaştırı özelliği olan alumina düşük olacağından sır parlak çıkar)
-Sır yüzeyinde ondülasyon dediğimiz dalgalanmalar daha fazla olur.
-Sırın ergime derecesi daha düşük olur
-Sır maliyeti daha yüksek olur
-Sırın bekleme esnasında çökmesi daha fazla olur.
Eğer kaolin oranı daha yüksek olurise;
-Sır yüzeyi daha mat olur
-Yüzey daha pürüzsüz olur
-Sırın Ergimesi daha geç olur
-Sır çökmesi daha az olur
-Çatlama ve aşınma dayanımı yüksek olur
Değerlendirme ve sonuç;
Çamur üretiminde kullanılacak Kaolin in stok analizleri yaptırılarak kullanılması ve Sıra kullanılacak kaolinin mutlaka L değeri %92 nin üzerinde beyaz ithal süzülmüş makarna kaolin (Alumina oranı min.%35) kullanılmalıdır.